NEZLE Mİ? SOĞUK ALGINLIĞI MI? GRİP Mİ?
Nezle nedir, soğuk algınlığı nedir?
Nezle ile soğuk algınlığı aslında aynı hastalıktır ve virüslerin sebep olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır. Çeşitli isimlerle anılabiliyor, nezle, soğuk algınlığı, üst solunum yolu enfeksiyonu, burun enfeksiyonu. Tıbbi ismi ise viral nazofarenjit, yani burun ve boğazı etkileyen virüslere bağlı enfeksiyon. Bu enfeksiyona yani soğuk algınlığına yüzlerce farklı virüs sebep olabilir. Havaların soğumaya başlaması ve okulların açılmasıyla birlikte, daha kapalı ve havasız, kalabalık ortamlarda bulunma olasılığımız artması nedeniyle bir artış göstermeye başlıyor. Sonuçta nezle yani soğuk algınlığı, üşümemiz veya çocuklarımızı üşüttüğümüz için değil, virüslere maruz kaldığımız için oluyor, yani bir şekilde enfeksiyon bulaştığı için nezle oluyoruz.
Üşüttük de mi hasta olduk?
Çocuklarımız hasta olduğunda nedense ilk aklımıza üşüttük mü acaba, ya da nerede üşüttük acaba, banyo yaparken mi üşüdü, gece üstünü açtı, dışarıda üstü ince geldi, rüzgarda kaldı da üşüdü gibi çeşitli gereksiz düşünceler geliyor. Hatta çoğu zaman çocuğunuz hasta olduğunda anne-babanız çocuğunuzu üşüttüğünüzü bu yüzden çocuğun hasta olduğunu söyleyerek sizi suçlayabiliyorlar. Hatta bazı doktor arkadaşlarımızın da kolayına geliyor, üşütmüşsünüz çocuğu deyiveriyor. Aslında bunların hiçbiri doğru değil. Gerçekte nasıl üşüttük diye düşünmek yerine bu enfeksiyona sebep olan virüs nereden ve nasıl bulaştı diye düşünmeliyiz ve bu bulaşma olasılıklarını azaltmaya çalışmalıyız.
Nedir peki nedeni?
Nezle enfeksiyonuna virüslerin sebep olduğunu söylemiştik. 200 den fazla farklı virüs nezle yapabiliyor. En sık rinovirüs, koronavirüs, parainfluenza virus, enterovirüs, adenovirus, rsv gibi virüsler sebep oluyor. Bir çocuk bir yılda 6-8 kez nezle geçirebilir. Hatta bir virüsün sebep olduğu nezle daha bitmeden bir başka virüsle yeni bir nezle bile başlayabilir ve bu durum ailede sanki çocuğum hiç iyileşmiyor algısı yaratabilir (ve genellikle doktor iyileştiremedi şeklinde düşünülebilir). Bu virüsler hasta olan kişinin ağız, burun ve gözlerine dokunması ile ya da öksürürken eliyle ağzını kapatması nedeniyle ellere bulaşarak saatlerce canlı kalabiliyor, bulaşmış ellerin temas ettiği düz yüzeylerde de yine aynı şekilde saatlerce canlı kalabiliyor. Sonuçta bulaşmış ellerin temas ettiği ve kirlettiği diğer eller ve yüzeylere temas eden özellikle çocuklar virüsleri yine ellerini sık sık ağızlarına, burunlarına ve gözlerine götürdükleri için kolayca hasta olabiliyorlar.
Nezle olmaktan çocuğumuzu nasıl koruyacağız?
Bu durumda virüslerin bulaşmasını engellemek çok mümkün değil ancak bulaşma sıklığını azaltabiliriz. En önemli koruma yöntemi kendi ellerimizi ve çocuklarımızın ellerini sık sık yıkamak. El yıkama alışkanlığımızı mutlaka artırmalıyız. Hasta olmasak bile, çocuklarımıza dokunmadan önce ellerimizi yıkamalıyız. Yabancı birisinin çocuğumuza dokunmasına izin vermemeliyiz. Çocuğumuzu sıklıkla üşütmeyelim diye düşünüyoruz, sürekli üzerini örtmeye çalışıyoruz, soğuk nereden geliyor diye araştırıyoruz ve belki öpmüyoruz ama bebeklerin ellerine dokunmaktan, ellerini öpmekten kendimizi genellikle esirgemiyoruz. Aslında hiç iyi yapmıyoruz, bu şekilde bebekler ellerini ağızlarına götürdüklerinde virüsler bulaşmış oluyor, yenidoğan dönemindeki bebekler bile bu şekilde nezle olabiliyorlar. Demek ki bebekleri ve çocukları, bırakın öpmemeyi, ellerine bile dokunmamalıyız. Seveceksek dokunmadan uzaktan sevin. Özellikle hastaysak yaklaşmayalım bile. Biz büyükler bazen hasta olduğumuzu kabul etmeyiz. Öksürüyorum ama, boğazım takılıyor ama, burnum tıkalı ama hasta değilim, alerjim var falan deriz. Bu durumda anne-babalar devreye girin ve bu gibi belirtileri olan büyükleri bebeklerimizin yanından uzaklaştırın. Öpmeye çalışanlara bebeğimi öpmeyin deyin, dokunmak isteyenlere dokunmayın deyin.
Nezle mi, Grip mi?
Nezle hastalığında genellikle burun akıntısı, hapşırma, gözlerde sulanma, boğaz ağrısı, çok şiddetli olmayan ateş, hafif öksürük görülebilir. Burun akıntısı şeffaf olarak başlayıp, ardından kıvamı ve rengi koyulaşabilir, öksürük hafif başlayıp, balgamlı bir hal alabilir. Ateş 3-4 gün devam edebilir. Yılın her mevsiminde görülmekle birlikte eylül-mayıs ayları arasında daha sık görülür. Peki bir de grip dediğimiz hastalık var, aradaki fark nasıl anlaşılır? Grip daha zor geçirilen bir hastalıktır, nezlenin daha şiddetlisi denilebilir. Gripte daha yüksek ve uzun süren ateş, boğaz ağrısı, daha şiddetli öksürük, yaygın kas ağrıları, yorgunluk, düşkünlük, baş ağrısı, kusma gibi daha rahatsız eden bulgular görülür ve grip aralık, ocak, şubat ve mart aylarında daha sık rastlanır. Grip de influenza virüsü bulaşması nedeniyle oluşan bir enfeksiyon hastalığıdır, yani influenza enfeksiyonu denilebilir.
Tedavi?
Nezle durumunda eğer bebeğimiz anne sütü alıyorsa en önemli ilacımız anne sütü. Sık sık emzirin. Burun tıkalı ise serum fizyolojik damlalar damlatılabilir. Evinizi sık sık havalandırın. Ateş çok yüksekse doktorunuzun önerdiği şekilde ateş düşürücüler kullanılabilir. Nezlenin sebep olduğu şikayetler bazen 1-2 haftaya kadar uzayabiliyor, bu durumda aileler alternatif tedaviler bekleyebiliyorlar. Ancak virüslerin sebep olduğu bir enfeksiyon olduğu için antibiyotik kesinlikle kullanılmaması gereklidir. Hatta koyu renk burun akıntısı olsa dahi antibiyotik kullanılmaz. Soğuk algınlığı ilacı denilen şurupların da zararlı etkileri olabileceğinden ve faydalı etkileri olmadığından 6 yaşından önce kullanılması uygun değildir. Multivitamin kullanılması da hastalığın seyrine etki etmez.
