AMAN BEBEĞİM ÜŞÜTMESİN!
Yeni doğan bebeğin bakımı yeni anne-baba olmuş ebeveynler için yeterince zor ve endişe edici bir süreçken, bebeklerinin kış aylarında doğması aileleri ayrıca düşündüren bir durum oluyor. Özellikle büyüklerimizin yönlendirmesi ve baskıları ile aman bebek üşümesin diye çok odaklanmamıza sebep oluyor. Bu şekilde belki gerçekten odaklanmamız gerekenleri göz ardı edebiliyoruz. Bebeğin oda sıcaklığı kaç derece olmalı, evde ve dışarıda nasıl giydirilmeli, uyurken sıcaklık ne olacak nasıl giydirilecek, üstü ne kadar örtülecek? Bebek üşür mü, üşüdüğü nasıl anlaşılır? Hasta olur mu, hasta olmasın diye neler yapmamız lazım? Tüm bunları gözden geçirelim.
Bebekler üşür mü? Yenidoğan bebekler, cilt altı yağ dokusu henüz yeterli kalınlıkta olmadığından, vücut ısılarını uzun süre koruyamayabiliyorlar. Çıplak bırakıldıklarında vücut ısısı çabucak düşebiliyor. Bu nedenle sadece ilk haftalarda kısa banyo yapılması ve çabucak giydirilmesi iyi olur. Ayrıca yine sadece ilk haftalarda banyo yaptığımız ortam sıcaklığı 1-2 derece ısıtılabilir. Ancak ortam ısısı uygun sıcaklıkta ise ve uygun şekilde giydirildi ise bebek kolay kolay üşümeyecektir.
Yani yenidoğan döneminde üşümesin diye dikkat edebiliriz. Ama sadece en fazla ilk 1 ay. Özellikle 1 aydan sonra üşüyecek mi acaba endişesini kafamızdan çıkarmak gerekir.
Ortam ısısı kaç derece olmalı? Yenidoğan bebeklerin evdeki uygun ortam sıcaklığı uyanıkken 22-24 derece, uykuda 20-22 derece, uygun nem ise %50 civarında olmalıdır. 1 aydan sonra ise uyanıkken 20-22 derece, gece uykuda 18-20 derece yeterlidir. Yurt dışı kaynaklarda 18-21 derece aralığı uygun sıcaklık olarak önerilebilmektedir. Bu sıcaklıklarda bebek iki kat giydirilir. Örneğin bir bady ve tulum, bu kadar. Çok kalın olmayan, cildin hava almasına olanak veren pamuklu kıyafetler yeterli olacaktır. Yünlü, polar, kalın kıyafetlere gerek yoktur. Uyurken ise üzerine yine çok kalın olmayan pamuklu bir penye örtü örtülmesi yeterlidir. Ama bebekler uyurken genelde üzerlerini açarlar, sizin bebeğiniz de üzerinde birşey tutmuyorsa, uyurken yünlü veya polar olmayan, normal kıyafetlerinden biraz daha kalın pamuklu bir uyku tulumu giydirilebilir. Yeni uyandığında veya uyanıkken, bulunduğumuz ortam sıcaklığı bahsedilen uygun sıcaklıklarda ise hırka, yelek, şapka gibi ek kıyafetlere gerek yoktur.
Ya bebeğim üşüyorsa? Bebeklerin el, ayak, burun, kulak gibi uç kısımları biraz soğuk gibi hissedilebilir, bu durum genelde bebek çok üşümüş şeklinde yorumlanarak daha fazla giydirilmeye ve daha sıcakta tutulmaya çalışılır. Bunun sebebi bebeklerin uç kısımlarında kan dolaşımının fizyolojik olarak daha zayıf olması nedeniyledir, yani normal bir durumdur. İstenirse çorap, eldiven veya patik giydirilebilir ama kıyafet veya sıcaklık artırılmasını gerektirmez. Bu nedenle bebeklerin normal vücut sıcaklığını karın, göğüs veya sırtından kontrol edin. Bebeklerin vücut sıcaklığı koltuk altından ölçüm yapıldığında 36.5-37.5 derece aralığındadır. Eğer bebeğinizin üşüdüğünü düşünüyorsanız sıcaklığını ölçün. 36 dereceye yaklaşmış veya altına inmiş ise üşümüştür, ortam sıcaklığı bir derece artırılabilir ve üzerine bir kat daha pamuklu bir kıyafet giydirilebilir. Ancak bu aralıklarda ise üşümüyor şeklinde düşünebiliriz. Eğer sıcaklığı 37.5 derece üzerine çıktı ise demek ki ya çok giydiriyoruz ya da ortam sıcaklığı fazla geliyor. Bir kat kıyafet ve sıcaklık azaltabiliriz.
Nem ölçümü önemli mi? Evimizin nemi %50 olması uygundur demiştik. Bazı yenidoğan bebekler burun tıkanıklığı yaşarlar. Kış aylarında kaloriferlerin yanması da ayrıca ortam nemini azaltacağından burun tıkanıklarını daha da belirginleştirebilir ve bu tıkanıklık bebeğin uykusunda huzursuzlanmasına, sık uyanmasına ve emmesinin azalmasına sebep olabilir. Bu nedenle özellikle bebeğinizde burun tıkanıklığı varsa odasında ıslak havlu bulundurabilirsiniz ve eğer yapabiliyorsak nemi %55-60’a yaklaştırmaya çalışabiliriz. Bebeğin odasını sık havalandırmak da önemlidir, hava soğuk diye düşünmeden her gün mutlaka bebeğin odasını havalandırmalıyız.
Mevsim kış, hava soğuk, dışarıya çıkmayalım (mı?), üşütür, hasta olur (mu?) Bebekleri kışın, hava soğukken, hatta kar yağıyorken bile dışarı çıkarabiliriz. Elbette uygun kıyafetler giydirerek. Şapkasını, atkısını, kazak veya hırkasını ve üzerine montunu giydirerek dışarıya çıkarırsak bir sorun olmayacaktır. Hatta kışın bile dışarıya çıkarmalıyız, bebeğin temiz hava alması her zaman daha iyidir. Kendimiz dışarıda hangi kıyafetlerle üşümüyorsak, bebek de uygun kıyafetlerle üşümeyecektir. Kış döneminde en ufak güneş yakaladığımızda dışarı çıkarmaya çalışmalıyız. Eğer araba yolculuğu yapıyorsak yine araba içi sıcaklığı çok artırmamalı, mont veya kalın giyecekleri çıkarmalıyız.
Bebeğim üşürse hasta olmaz mı? Şunu bilmemiz gerekir: bebekler soğuktan ve üşümekten hasta olmaz, mikrop ile karşılaşırsa hasta olur. Kışın sık görülen soğuk algınlığı, grip, boğaz enfeksiyonu, bronşit gibi kış hastalıklarının nedeni virüslerdir, bazen de bakterilerdir. Banyo sıcaklığı ve su sıcaklığı uygun ise banyo yapmaktan hasta olunmaz. Ev sıcaklığımız uygun ise, üzerinde 2 kat kıyafet varsa uykuda veya uyanınca üşümez ve hasta olmaz. Üzerine giydirdiğiniz kıyafetler uygun ise dışarı çıkardığımız için de hasta olunmaz. Peki neden hasta olur bebeğimiz? Mikrop ile karşılaşır ise, hasta kişilerle temas eder ise hasta olur. İşte bu yüzden mikrop kapmasın diye odaklanmak, bu konuya dikkat etmek çok daha önemlidir. Bazen biz büyükler bebekleri sürekli öperiz. Yok hasta değilim, burnum akıyor, sesim kısık, biraz öksürüyorum, ama hasta değilim diye düşünürüz veya hasta değiliz zannederiz, veya bunu zaten hiç düşünmez ve bebeğe dokunur, elini öper, kucağa alırız. Ve sonuç bebek hasta olur.
Anne sütü alırken bebek hasta olur mu? Anne sütü bebeklerin mucize besinidir ve anne sütü ile beslenen bebekler daha az hasta olurlar. Bu nedenle bebeğin anne sütü ile beslenmesi her zaman çok değerlidir. Ancak maalesef hasta olmayacak diye bir garanti yoktur. Eğer mikrop ile karşılaşırsa, hasta kişilerden mikrop bulaşırsa bebek hasta olabilir.
